Abstrakt:

Zainteresowanie materiałami inteligentnymi systematycznie wzrasta od końca lat 80-tych XX wieku. W ostatnich latach stały się one wyodrębnioną grupą materiałów. Cechy tych materiałów dosyć dobrze charakteryzuje definicja stwierdzająca, że mianem materiału inteligentnego określa się taki, który posiada cechy sensora, procesora i urządzenia wykonawczego. Inteligentne polimery pojawiły się znacznie później, niż materiały metaliczne i ceramiczne. W ciągu ostatnich dwóch dekad ich znaczenie gwałtownie wzrosło, w wyniku obiecujących możliwości praktycznych zastosowań. Wśród polimerów inteligentnych wyróżnić można polimery piezoelektryczne, z pamięcią kształtu, elektroaktywne, żele polimerowe oraz kompozyty o osnowie polimerowej z napełniaczami piezoelektrycznymi lub magnetycznymi. Istnieje możliwość wykorzystania ich we włókiennictwie w inteligentnych tekstyliach, np. samoczyszczących lub zmieniających barwę. W niniejszym opracowaniu przedstawiono materiały inteligentne, takie jak: stopy z pamięcią kształtu, ceramiczne materiały piezoelektryczne, materiały magnetostrykcyjne, ciecze reologiczne oraz inteligentne polimery i materiały kompozytowe. Przedstawiono podstawy zjawisk odpowiedzialnych za „inteligentne zachowanie” tych materiałów, jak i możliwości ich zastosowania w praktyce.